'Interessant om te zien wat er uit mijn OCAI-cultuurtest kwam; ook omdat ik afweek van het gemiddelde in de tweedelijns zorg.' Aan het woord is Eduard Monteban, manager OK/CSA in het Diaconessen ziekenhuis Meppel en voorzitter van de Nederlandse Vereniging Leidinggevenden Operatieafdeling.

'Ik vind het een uitstekend initiatief om de zorgcultuur in Nederland te meten zodat duidelijk wordt hoe we samenwerken in onze ziekenhuizen. Naar mijn gevoel staat die cultuur wel eens vernieuwing in de weg. Ik vind personeelsleden soms wat passief – ze vinden het te druk maar komen zelf niet met oplossingen. Klagen helpt namelijk niet.

En dokters gaan hun eigen gang. Als het zo uitkomt, voelen zij zich vrij gevestigde ondernemers en niet altijd verantwoordelijk voor de organisatie. Terwijl wij samen – hoe verschillend ook – verantwoordelijk zijn voor onze gezamenlijke productie, kwaliteit en dus ook voor onze werkcultuur.'

Werkcultuur op de OK is een boeiend complex van vele factoren. Ook het leiderschap. Monteban noemt de 'deskundigheidsmacht' van dokters: 'Volkomen terecht omdat zij autonoom en ogenblikkelijk moeten beslissen in crisissituaties. Maar diezelfde macht wordt ook wel gebruikt voor niet-medische beslissingen die de organisatie en werkcultuur niet altijd goed doen. Omdat specialisten bovenaan staan in de medische hiërarchie, kopieert personeel hun gedrag – en dat leidt niet altijd tot de gewenste werksfeer en resultaten.'

Niet meer met elkaar communiceren, dingen afdekken of juist commanderen zijn uitingen van o.a de formele hiërarchische cultuur en de competitieve marktcultuur. Terwijl deelnemers aan het cultuuronderzoek (zo blijkt uit de resultaten tot nu toe) juist verlangen naar elementen uit de familiecultuur (vriendelijkheid en respect) gecombineerd met een vleugje vernieuwing (adhocratiecultuur).

Monteban ervaart het managen van werkcultuur op zijn OK 'als een boeiend spel'. De kunst is om uitersten samen te brengen. 'Het personeel wil het gezellig hebben – en ik wil juist richting meer resultaatgerichtheid. Wel op de goede manier overigens: hard op de inhoud en zacht op de mens. Goed dat dit onderzocht wordt: dan kan de discussie starten hoe we willen veranderen en verbeteren.'