Iedere leidinggevende kan nog deze zomer het goud van zorgorganisaties laten schitteren, ook zónder formeel zelfsturende teams in te voeren of andere ingrepen in organisatiestructuur en beloning. Hoe?

Hoe kom je van de ene naar de andere cultuur? Dat hangt af van de organisatie; het veranderschema is daarom altijd maatwerk. Overigens is er wel een algemeen stappenschema om te volgen en zijn er algemene tips, bijvoorbeeld hoe je marktcultuur bevordert. Wat zijn maatregelen die tot meer marktcultuur leiden?
En is marktcultuur wel zo slecht...? In vele OCAI-workshops komt men tot de conclusie dat men marktcultuur wil herwaarderen. Deze maand enkele tips van Cameron & Quinn, vertaald naar de zorgsector.

Veel mensen vinden verandering 'eng'. En soms met reden. Toch kan nieuw terrein best 'beter' blijken te zijn dan het vertrouwde terrein. Maar dat weet je niet als je het niet verkent. Veranderingspotentieel kun je trainen met kleine stapjes. Het doorbreken van geijkte gedachte- en gedragspatronen stimuleert ontwikkeling op allerlei niveaus. Dat begint simpel, door dagelijkse routines (zonder 'zware lading') eens te doorbreken en zo te 'wennen aan de onwennigheid' van verandering.

Hoe je tegen verandering aankijkt, kan liggen aan de 'manier van vergelijken'. In de metaprogramma's onderscheiden we matchen en mismatchen. Ze ergeren zich meestal behoorlijk aan elkaar. 'Wat een zeurpiet!' denkt de matcher. 'Goedgelovig en oppervlakkig', denkt de mismatcher.

Hoe komt het toch dat die goede voornemens zo lastig waar te maken zijn? Omdat dit onder andere afhangt van denkstijlen of metaprogramma's die 'de gemiddelde mens' minder ontwikkeld heeft: mismatchen (kijken wat er niet klopt, ontbreekt, misgaat) en specifiek denken (letten op details, hoe gaat het precies).

Veel mensen in de zorg, vooral de cultuurdragers die het voorbeeld geven, zijn beroepshalve getraind in het metaprogramma Informatie. Wat is er aan de hand met de patiënt of cliënt? Vandaar ook taalgebruik als 'ik heb nog een decubitis liggen op locatie Berg&Dal' of 'het ziekteverzuim is 4,9%'.
Dat werkt heel anders dan iemand die meer is getraind in het metaprogramma Mensen. Die hoor je eerder zeggen: 'Mevrouw Jansen lijdt echt onder die doorligwonden - wat kunnen we doen om het draaglijk te maken voor haar?' Zo iemand zegt: 'Er waren minder zieken deze maand - iedereen zat lekker in zijn vel, dat kon je zien.'

Prettig samenwerken zit soms in kleine dingen. Wie herkent niet de ergernis als die ene collega weer begint met: 'Ja, maar....' Er hoeft niet eens een negatieve klaagcultuur te heersen en het komt ook niet alleen door die ene Pietje-Precies, maar vooral door het specifieke woord: Maar.

Het komt er vaak niet van in de waan van de dag. En wij Nederlanders zijn niet zo uitbundig. We doen gewoon ons werk. De meesten geven zichzelf bijna nooit complimenten. En aan hun collega's of medewerkers ook niet. Omdat ze er niet in geoefend zijn. En omdat het niet gebruikelijk is. De collega's zien je aankomen! Ze zoeken er iets achter. Of ze barsten in lachen uit. Ongemakkelijk alom...