Prettig samenwerken zit soms in kleine dingen. Wie herkent niet de ergernis als die ene collega weer begint met: 'Ja, maar....' Er hoeft niet eens een negatieve klaagcultuur te heersen en het komt ook niet alleen door die ene Pietje-Precies, maar vooral door het specifieke woord: Maar.

Als u streeft naar een constructieve werksfeer, als u wilt weten wat uw collega's, medewerkers, leidinggevende, patiënten of cliënten ervan vinden, als u streeft naar open communicatie in een veilig team, als u wilt dat uw boodschap of feedback aankomt: pas dan op voor het woord Maar.

De woorden die we gebruiken beïnvloeden onze ervaring. Woorden plaatsen sommige aspecten namelijk op de voorgrond en andere op de achtergrond.
Het verbindende woord 'maar' is daar een voorbeeld van:

'Je hebt die patiënt wel tijdig geholpen, maar de verbandmiddelen niet opgeruimd'.

De nadruk komt op de rommel van verbandmiddelen en niet op de patiënt die tijdig behandeld is.

Mensen reageren sterk op het woord Maar. Het woord roept waakzaamheid op. De luisteraar vermoedt wat er gaat komen: iets dat niet zo leuk is, mogelijk kritiek, en sluit zich af voor de woorden of reageert emotioneel.

Vergelijk 'maar' eens met de verbindingstermen 'en' en 'ook al'. Probeer bovenstaande zin maar eens met 'en' en 'ook al' als verbinding.

'Je hebt die patiënt wel tijdig geholpen, en de verbandmiddelen niet opgeruimd'.

'Je hebt die patiënt wel tijdig geholpen, ook al zijn de verbandmiddelen niet opgeruimd'.

'En' verbindt de twee zinsdelen met elkaar, op een neutrale, gelijkwaardige manier. Bij 'ook al' komt de nadruk te liggen op de eerste gebeurtenis: 'Je hebt die patiënt wel tijdig geholpen.'

Het effect op de luisteraar is dat deze 'open' blijft en naar het tweede zinsdeel blijft luisteren (en zich niet innerlijk wapent tegen wat u gaat zeggen).

Als u complimenten geeft en het idee heeft dat die niet aankomen, kan het vervangen van 'maar' door 'ook al', een wereld van verschil opleveren.

Een manager die de werking van het woord 'maar' tijdens een training ontdekte, oefende zichzelf om consequent alle 'maars' te vervangen door 'en'. Hij wilde wel eens onderzoeken of het nu echt zo'n verschil zou maken - hij geloofde het maar half.

Op de terugkomdag van de training vertelde hij dat hij een heel andere werkweek achter de rug had dan normaal: collega's reageerden totaal anders, er waren dingen besproken die normaal niet aan de orde kwamen en hij had dingen gehoord waarvan hij niets afwist. De manager was verbijsterd over het grote effect van zo'n klein woord. Hij was heel tevreden en nam zich voor om hierop te blijven letten.

Dat vergt enige oefening: 'maar' is zo ingesleten dat we het automatisch gebruiken. Voor 'en' of 'ook al' is oefenen nodig: het is onwennig en klinkt in eerste instantie vreemd, de zinnen lopen niet altijd lekker en taalkundig is het niet altijd goed.

Maar het effect op de werksfeer is dat wel!

De techniek:

• Check of u gemotiveerd bent om de techniek te gaan benutten of uit te proberen.
• Besluit om dit consequent voor minstens een week te doen. (Is de komende week geschikt?)
• Vervang het woord 'maar' door 'en' of 'ook al', afhankelijk van waar u nadruk op wilt leggen.
• Evalueer het effect: wat is waarneembaar? Heb ik andere reacties gezien dan normaal? Heb ik nieuwe informatie gehoord? Heb ik mijn mening of (voor)oordeel bijgesteld over bepaalde kwesties of personen? Zijn anderen welwillend? Hoeveel irritatie of escalatie heb ik opgemerkt?
• Als u waarneembaar positief effect hebt bereikt, train uzelf dan consequent verder in het gebruik van de woorden 'en' en 'ook al'.
• Vraag collega's na nogmaals een week of zij een verandering opmerken in (uw) communicatie en samenwerking.
• Als zij dit opmerken en positief beoordelen: geef de techniek door! Hoe meer mensen dit toepassen, hoe meer de werkcultuur verandert in team, afdeling, locatie, maatschap.
• Zet door met het zeer bewust gebruiken van het woord 'maar'.
• Blijf volhouden door uzelf eraan te herinneren in uw agenda of op een andere plek die u regelmatig ziet. Help elkaar eraan herinneren.